του Σπύρου Τσιάμη
Ο κόσμος μετράει 47 ημέρες υπό την προεδρία ενός καινούριου «πλανητάρχη» και ήδη πολλές αλλαγές έχουν λάβει χώρα, κυρίως μεταβολές μεταρρυθμίσεων της προηγούμενης διοίκησης. Μεταξύ άλλων, αναφέρονται η επανέναρξη των σχέσεων με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και η Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή, αλλά και η ακύρωση του ταξιδιωτικού περιορισμού στις χώρες της Μέσης Ανατολής, θέματα δηλαδή, τα οποία πραγματευόταν ο Τζο Μπάιντεν στην προεκλογική του εκστρατεία, που μαζί με ένα υπόλοιπο πακέτο μεταρρυθμίσεων συνέθεταν την ατζέντα Μπάιντεν, όπως η εθνική ενότητα και η υψηλότερη φορολογία των «δυνατών». Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία της ατζέντας αυτής, όμως, είναι ο υπερδιπλασιασμός (!) του κατώτατου μισθού.
Από τις 24 Ιουλίου 2009, ο κατώτατος μισθός διαμορφώνεται στα $7.25/ώρα (History of Federal Minimum Wage Rates Under the Fair Labor Standards Act, 1938 – 2009 | U.S. Department of Labor, n.d.), μέτρο το οποίο προτάθηκε και πραγματοποιήθηκε από τον Μπάρακ Ομπάμα και τον τότε Αντιπρόεδρο, Τζο Μπάιντεν. Αναμφίβολα στο πέρασμα του χρόνου τα δεδομένα αλλάζουν και οι οικονομίες εξελίσσονται, αλλά η τόσο μεγάλη αλλαγή νομοθεσίας, την οποία είχε συνυπογράψει ο ίδιος ο σημερινός Πρόεδρος, εγείρει αρκετή σκέψη, ακόμη και αν ο τελευταίος έχει εκφράσει κάποια κριτική για διάφορα προγράμματα του Ομπάμα, όπως το Obamacare. Μιλώντας, όμως, για νομοθεσία, η νομοθεσία των Ηνωμένων Πολιτειών αφήνει περιθώριο στις Πολιτείες να εδραιώσουν δικό τους κατώτατο μισθό, εφόσον δεν υπολείπεται του ομοσπονδιακού κρατικού μισθού. Σε αυτή τη περίπτωση, οι συγκεκριμένες Πολιτείες υιοθετούν τον τελευταίο (Consolidated Minimum Wage Table | U.S. Department of Labor, n.d.). Στον Πίνακα 1 φαίνεται ποιες Πολιτείες έχουν υιοθετήσει δικό τους κατώτατο μισθό, καθώς και αυτές που έχουν υιοθετήσει τον ομοσπονδιακό με αστερίσκο.
Αξίζει να αναφερθεί ότι με έναν κατώτατο μισθό στα $15.00/ώρα έχουμε μια μέση αύξηση 67% σε αυτόν, την ώρα που οι Πολιτείες που εφαρμόζουν τον ομοσπονδιακό κατώτατο μισθό την συγκεκριμένη χρονική στιγμή θα αντιμετωπίσουν αύξηση σχεδόν 107% (!).
Στο πρακτικό κομμάτι, η αύξηση του κατώτατου μισθού αυξάνει το κόστος παραγωγής και επιβαρύνει ιδιαίτερα μικρομεσαίες επιχειρήσεις, σε συνδυασμό με το ότι κολοσσοί ίσως το δουν σαν ευκαιρία επικράτησης στον τομέα τον αγορών. Επιπλέον, αν εφαρμόσουμε το μοντέλο αυτό στις παρούσες συγκυρίες κρίσης, υπάρχουν δύο πληθωριστικές πιέσεις. Πρώτον, οι επιχειρήσεις για να ανταποκριθούν στο υψηλότερο πλέον κόστος παραγωγής θα αναγκαστούν να αυξήσουν τις τιμές και, δεύτερον, θα σχεδιάσουν καθώς πλησιάζουμε προς το τέλος της κρίσης την προσπάθεια κάλυψης των ζημιών τους, γεγονός που υπογραμμίζει τον υστερόχρονο χαρακτήρα του πληθωρισμού αναφορικά με την χρονική τοποθέτηση της ύφεσης, έως ότου η αγορά «καθαρίσει». Ο Πρόεδρος Μπάιντεν είναι φανερό ότι προσπαθεί να ενθαρρύνει ίσως την κατανάλωση και να αυξήσει την ενεργό ζήτηση σε μία χώρα που συντριπτικά το μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ της το κατέχει η κατανάλωση, αλλά είτε με $7.25, είτε με $15 δεν μπορεί κανείς να καταναλώσει «αν δεν βγει από το σπίτι».
Αθροιστικά σε όλα αυτά έρχεται, τώρα, να προστεθεί το γεγονός ότι από την αρχή της κρίσης εκατομμύρια άνθρωποι προσπαθούν να επιβιώσουν κάτω από το έλεος της ανεργίας, σημειώνοντας μάλιστα τα μεγαλύτερα ποσοστά τα τελευταία 45 χρόνια εν μέσω κρίσης για σχεδόν όλες τις Πολιτείες. Αν και τελευταία έχει εκκαθαρίσει κατά πολύ η αγορά εργασίας, άρχισε, δηλαδή, να προσεγγίζει την ισορροπία της, τα ποσοστά ανεργίας είναι ακόμη σχετικά υψηλά, όπως φαίνεται στον Πίνακα 2.
Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα περιορίσει ακόμα περισσότερο τις επιχειρήσεις σε αυτή τη περίοδο που πασχίζουν να καλύψουν ακόμη και τα βασικά λειτουργικά τους έξοδα, όντας ούτως ή άλλως ένα εργαλείο άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής που δημιουργεί σημαντικές «παρενέργειες» στην ανεργία, ιδιαίτερα όταν επιβάλλεται με έναν τρόπο που μοιάζει με σοκ. Στον Πίνακα 3 παρουσιάζονται ο παρών κατώτατος μισθός και το ποσοστό ανεργίας σε κάθε Πολιτεία τον Δεκέμβριο του 2020.
Τρέχοντας μία παλινδρόμηση του λογαρίθμου του ποσοστού ανεργίας στον λογάριθμο του κατώτατου μισθού από τα παραπάνω δεδομένα, έχουμε:
Υπάρχει θετική συσχέτιση ανάμεσα στον κατώτατο μισθό και το ποσοστό ανεργίας, η παλινδρόμηση είναι στατιστικά σημαντική, για την ελαστικότητα της ανεργίας ως προς τον κατώτατο μισθό ισχύει ότι η p-value είναι μικρότερη από το 5% (διάστημα εμπιστοσύνης 95%), δεν υπάρχει αυτοσυσχέτιση καταλοίπων και η εκτιμηθείσα παλινδρόμηση είναι
log(U)=0.780271×log(MinWage)
Αναφέρεται ότι δεν υπάρχει σφάλμα εξειδίκευσης, το μοντέλο είναι δηλαδή έγκυρο:
Επίσης, το μοντέλο είναι ομοσκεδαστικό:
Και γραφικά η γραμμή παλινδρόμησης:
Με τις παρούσες συνθήκες, λοιπόν, μία αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 107% θα αύξανε την ανεργία κατά 83.5% περίπου σε κάθε πολιτεία που έχει ως κατώτατο μισθό τον ομοσπονδιακό συν/πλην το τυπικό σφάλμα (το Τέξας, για παράδειγμα, εκτιμάται ότι θα αντιμετωπίσει ένα ποσοστό ανεργίας της τάξεως του 13.2%!). Τι συμβαίνει, όμως, με την εκκαθάριση; Από την πιο εύκολη εκκαθάριση στην πιο δύσκολη: Σίγουρα Πολιτείες όπως η Νέα Υόρκη που είχαν εξαρχής έναν σχετικά υψηλό κατώτατο μισθό δεν θα αντιμετωπίσουν σημαντικό πρόβλημα, αφού και οι επιχειρήσεις που εδρεύουν στην συγκεκριμένη Πολιτεία κατά μέσο όρο είναι από τις μεγαλύτερες στην χώρα. Η Καλιφόρνια από την άλλη πλευρά, που ήδη αντιμετωπίζει υψηλή ανεργία και ένα φαινόμενο «αποδήμησης» των κατοίκων της προς άλλες Πολιτείες, ίσως δεν είναι αυτό που χρειάζεται αυτή τη στιγμή, ειδικά αν συνυπολογίσουμε και τις προτάσεις Μπάιντεν για μεταβολή των φορολογικών συντελεστών προς τα πάνω σε μία Πολιτεία που ήδη έχει υψηλή φορολογία. Το μεγαλύτερο πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν σχετικά λιγότερο ανεπτυγμένες Πολιτείες, ειδικά αυτές που λειτουργούν με βάση τον ομοσπονδιακό κατώτατο μισθό, όπως η Utah, η Alabama κ.α.
Η κατεύθυνση αυτή που έχει σχεδιάσει ο νέος Πρόεδρος έχει προοπτικές, αλλά μόνο με τα σωστά μέσα. Για διευκρίνιση, η κατεύθυνση αύξησης του κατώτατου μισθού δεν είναι απαγορεύσιμη, αλλά δεν ενδείκνυται σε τέτοιο μεγάλο βαθμό και στην παρούσα χρονική στιγμή, ειδικά σε συνδυασμό με τη θετική του στάση σε μία αύξηση της φορολογίας. Μπορεί να λειτουργούν οι δυνάμεις αυτές συμπληρωματικά για τον καταναλωτή και, υποθετικά, να φτάσουμε σε σημείο να έχουμε άθροισμα μηδέν, αλλά για τις επιχειρήσεις θα ήταν κάτι λίγο-πολύ επιβλαβές. Ίσως υπάρξει περιθώριο στο μέλλον να διορθωθούν οι ανωμαλίες που θα προκύψουν από μία τέτοια πολιτική μέσω νομισματικής πολιτικής, αλλά η ανεύρεση ενός «σύγχρονου Volcker» ενέχει μεγάλο πολιτικό κίνδυνο με τα σημερινά δεδομένα, συν το ότι θα έχει ορατά αποτελέσματα μακροχρόνια.
Βιβλιογραφία
Consolidated Minimum Wage Table | U.S. Department of Labor. (n.d.). Retrieved February 28, 2021, from https://www.dol.gov/agencies/whd/mw-consolidated
Current Unemployment Rates for States and Historical Highs/Lows | U.S. Bureau of Labour Statistics. (n.d.). Retrieved February 28, 2021, from https://www.bls.gov/web/laus/lauhsthl.htm
History of Federal Minimum Wage Rates Under the Fair Labor Standards Act, 1938—2009 | U.S. Department of Labor. (n.d.). Retrieved February 28, 2021, from https://www.dol.gov/agencies/whd/minimum-wage/history/chart
