της Ελένης Σαββίδου
Το ατύχημα στην διώρυγα του Σουέζ, που δημιούργησε την τεράστια κυκλοφοριακή συμφόρηση και απασχόλησε ιδιαίτερα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης τις τελευταίες ημέρες, συνέβη την Τρίτη 23 Μαρτίου του 2021, από πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων ονόματι MV Ever Given. Η αξία των εμπορευμάτων του πλοίου την ημέρα εκείνη ανερχόταν στα 1 δις $. Το συγκεκριμένο ταϊβανέζικο φορτηγό ανήκει στον όμιλο Evergreen Marine Corp και είναι το 13ο μεγαλύτερο πλοίο στον κόσμο με μήκος 400 μέτρα, πλάτος 59 μέτρα και μεταφορική ικανότητα 20.124 TEU. Το συμβάν φαίνεται να οφείλεται -ή τουλάχιστον έτσι υποστηρίζεται- σε ριπή του ανέμου, με αποτέλεσμα να εμποδίσει οποιαδήποτε άλλη διέλευση πλοίου. Όπως αναφέρει και ο Άλοκ Ρόι, διευθυντής της BSM Hong Kong, πρόκειται για «περιστατικό προσάραξης», δηλαδή περίπτωση όπου το πλοίο επικάθεται στον πυθμένα της θάλασσας. Το προαναφερθέν πλοίο, σύμφωνα με το Vessel finder, είχε ως προορισμό το Ρότερνταμ, το μεγαλύτερο λιμάνι στην Ευρώπη, αλλά και το μεγαλύτερο λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων σε όλο τον κόσμο, όπου και είχε δημιουργηθεί το πρώτο χρηματιστήριο. Η σημασία του δρομολογίου αυτού, εμφανώς, ήταν μεγίστης σπουδαιότητας.
Η σημασία της διώρυγας του Σουέζ για την παγκόσμια ναυσιπλοΐα
Η σημασία αυτή, βέβαια, αποδίδεται και στην σημαντικότητα του καναλιού για την διεθνή οικονομία και ναυτιλία. Η έναρξη λειτουργίας του καναλιού του Σουέζ χρονολογείται το 1869, με την κατασκευή του να διαρκεί 10 έτη. Το συνολικό κόστος της κατασκευής αυτής έφτασε τα τότε 100 εκατομμύρια δολάρια, τα οποία σήμερα αντιστοιχούν σε $ 1.947.625.000, και χρειάστηκαν συνολικά 42.000 εργάτες. Η παραπάνω διώρυγα είναι η μεγαλύτερη του κόσμου με το μήκος της να φτάνει τα 193 χιλιόμετρα, ξεκινώντας από το Port Said και καταλήγοντας στο Port Tewfik, Suez. Συνδέει, λοιπόν, την Μεσόγειο με την Ερυθρά θάλασσα και αποτελεί μία από τις πιο πολυσύχναστες πλωτές οδούς στον κόσμο. Το 10% των εμπορικών πλοίων διεθνώς διέρχονται από εκεί. Συγκεκριμένα, πέρσι, 2020, το χρησιμοποίησαν συνολικά 19.000 πλοία και το 2019 πέρασαν από αυτό 18.880 πλοία, μεταφέροντας πάνω από 1 δις τόνους. Ο ισθμός αυτός, επομένως, αποτελεί μία σημαντική πηγή προσόδων για την Αίγυπτο, συνιστώντας εμπορική αρτηρία Ευρώπης – ΝΔ, Νότιας και ΝΑ Ασίας μέχρι Άνω Ανατολής. Αναλυτικότερα, το 2020 εισέφερε 5,61 εκ $. Σύμφωνα με στοιχεία του BBC μέσω αυτής διακινούνται αγαθά αξίας περίπου 4,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων τη μέρα προς τα ανατολικά και 5,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων τη μέρα προς δυτικά. Επιπλέον, το 12% του παγκόσμιου εμπορίου διακινείται από αυτή και σύμφωνα με την Guardian κάθε μέρα την διαπλέουν τουλάχιστον 50 πλοία. Το 20% της ασιάτικης νάφθας προμηθεύεται από εκεί σύμφωνα με στέλεχος της συμβουλευτικής εταιρίας FGE. Η διώρυγα του Σουέζ είχε ξανακλείσει λόγω πολέμων το 1956-57 και 1967-75 και σύμφωνα με την AGCS την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει 25 προσαράξεις μικρότερης έκτασης. Με την τελευταία προσάραξη, όμως, προκλήθηκαν αλυσιδωτές ζημιές, αξιοσημείωτης αξίας με αποτέλεσμα να «μείνει πίσω» όλος ο κλάδος.
Οι οικονομικές ζημιές που προκλήθηκαν
Οι οικονομικές απώλειες από την ατυχία του φορτηγού πλοίου υπήρξαν εμφανείς. Την 1η , κιόλας, εβδομάδα τα ναύλα, αντίτιμα της ναύλωσης των πλοίων, για τις μεταφορές πετρελαίου με τάνκερ διπλασιάστηκαν. Ακόμη, σύμφωνα με την Reuters, η προσάραξη του πλοίου αποτέλεσε τροχοπέδη για την ασιάτικη αγορά βενζίνης-ντίζελ, αν αναλογιστούμε πως το 60% αυτών εξάγονταν μέσω του Σουέζ για το 2020. Οι επιπτώσεις, ωστόσο, ήταν παρούσες και στην εφοδιαστική αλυσίδα των ευρωπαϊκών λιμανιών, με πρώτο παράδειγμα την καθυστέρηση επιστροφής των εμπορευματοκιβωτίων στην Ασία. Σύμφωνα με το ναυτιλιακό περιοδικό Lloyd’s List, το κόστος που αποφέρει η διέλευση των πλοίων καθημερινά από εκεί είναι περίπου 5,1 δις $ τα οποία μεταφέρονται σε δύση και 4,5 δις $ τα οποία μεταφέρονται σε ανατολή. Την Παρασκευή 26/03 υπήρχαν στην περιοχή 200 εγκλωβισμένα πλοία, το Σάββατο 27/03 αυξήθηκαν σε 321 πλοία, όπως αναφέρεται από τον Οσάμα Ραμπία. Επίσης, ανατρέχοντας στην αμερικανική εταιρία Project44, το συνολικό κόστος των αγκυροβολημένων πλοίων την Κυριακή 28/03 ήταν 3,75 εκ $ συνολικά. 369 έφτασαν να είναι τα σκάφη που είχαν αποκλειστεί την 29/03 και 372 την 30/03. Για αλλαγή ρότας των πλοίων που εγκλωβίστηκαν και διέλευση αυτών γύρω από το ακρωτήριο Καλής Ελπίδας προκύπτει αύξηση του χρόνου του ταξιδιού κατά 2 εβδομάδες και αυξάνεται πάνω από 800 τόνους η κατανάλωση καυσίμων, έχοντας ως απτό παράδειγμα τα φορτηγά τάνκερ που εκτέλεσαν το δρομολόγιο αυτό. Για τον απεγκλωβισμό του Ever Given χρησιμοποιήθηκαν αρχικά βαριά μηχανήματα, έπειτα 6 ρυμουλκά, καθώς και εργασίες βυθοκόρησης και η μέθοδος της πλημμυρίδας. Μία εκτίμηση από το Allianz ήθελε το κόστος της συγκεκριμένης ατυχίας να ανέρχεται παγκοσμίως στα 6-10 δις την εβδομάδα. Πρόκειται, λοιπόν, για μπλοκάρισμα παγκοσμιοποίησης, όπως στοχευμένα αναφέρθηκε και από την εφημερίδα τα νέα στις 27/03.
Μία αισιόδοξη «πνοή»
Εντούτοις, όπως αναφέρει και η αρχαιοελληνική παροιμία, «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Παρόλη την ζημιά και την αναστάτωση που προκλήθηκε από το ατύχημα στο Σουέζ, υπήρξε και ένα θετικό γεγονός. Συγκεκριμένα, λόγω των συνθηκών, στις 26/03 πραγματοποιήθηκε μία παραγγελία 20 ultra-large containerships από τον όμιλο της Ever Given στα ναυπηγία της εταιρίας Samsung. Έτσι, ξεκίνησε μία ναυπήγηση μεγαλύτερων πλοίων, η οποία έχει ως συνέπεια την ενίσχυση του στόλου της εταιρίας κατά 300.000 TEU και την μελλοντική μείωση του κόστους μεταφοράς των κιβωτίων, καθώς όσο περισσότερα εμπορευματοκιβώτια τόσο μικρότερο και το κόστος μεταφοράς τους. Εκτός από τις ευνοϊκές συνθήκες για τον ναυτιλιακό όμιλο, υπάρχει και μία αρκετά κερδοφόρα εμπορική συμφωνία στα «χέρια» της Samsung. Πέρα, λοιπόν, από τις δυσάρεστες επιπτώσεις υπάρχει και μία οικονομική εξέλιξη.
Η εξέλιξη και τα τελικά αποτελέσματα της ατυχίας
Έπειτα από έξι ημέρες από το συμβάν, την Δευτέρα 29/03, έγινε η αποκόλληση του πλοίου. Μετά την γνωστοποίηση του απεγκλωβισμού του πλοίου στις 29/03 προκλήθηκε πτώση κατά 2% στις τιμές του πετρελαίου, με την τιμή του μπρεντ να μειώνεται κατά 1,88% στα $ 63,38 το βαρέλι και την τιμή του αμερικάνικου αργού πετρελαίου να μειώνεται κατά 2,2% στα $ 59,63. Στις 03/04 πέρασαν από την διώρυγα και τα τελευταία πλοία που είχαν μείνει «κολλημένα» από τα 422 που ήταν συνολικά. Αφού λύθηκε το θέμα της αποκόλλησης του πλοίου δημιουργήθηκαν διαμάχες σχετικά με την ασφάλεια και την αποζημίωση των πλοίων καθώς και για το ποιος οφείλεται γι’ αυτό ή για την υποψία αν κρύβονται συμφέροντα και δημιουργήθηκε το συμβάν εξεπίτηδες. Ο επικεφαλής της Αρχής της Διώρυγας υποστηρίζει πως φαίνεται να υπήρξε μηχανικό πρόβλημα σε συνδυασμό με τεχνικά ή και ανθρώπινα σφάλματα. Εν τέλει, σύμφωνα με το CNN και την αιγυπτιακή εφημερίδα Al-Ahran, η Αίγυπτος ζητά 900 εκ $ αποζημίωση από το Ever Given για την οικονομική «δυσφορία» που προκάλεσε αυτή την μία εβδομάδα ναυτικής και εμπορικής «απραξίας».
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΗΛ.ΠΗΓΕΣ:
https://gr.euronews.com/2021/03/24/ploio-metaforas-emporeymatokibotion-mplokare-th-dioryga-toy-souez
https://www.ethnos.gr/kosmos/150798_dioryga-soyez-gigantiaio-ploio-prosaraxe-kai-ekleise-perasma
https://www.cnn.gr/kosmos/story/259948/dioryga-toy-soyez-apokollithike-to-ever-given
