Τo Στοίχημα του Παγκόσμιου Εταιρικού Φόρου: Λειτουργία, Συνέπειες και Παραλήψεις

του Αντώνη Ντούμα

Η φορολογία των επιχειρήσεων συνιστά πολυσήμαντο παράγοντα για την ανάπτυξη τους. Δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις αποσκοπούν στην επίτευξη του μέγιστου δυνατού κέρδους για αυτές και για τους μετόχους τους, οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές αποτελούν τροχοπέδη για αυτές. Συχνά στην προσπάθειά τους να αποφύγουν την υψηλή φορολόγηση καταφεύγουν σε διάφορες ενέργειες όπως την αλλαγή φορολογικής έδρας της επιχείρησης. Λύση στο παραπάνω πρόβλημα φιλοδοξεί να δώσει ο παγκόσμιος εταιρικός φόρος που αποτελεί έναν ελάχιστο φορολογικό συντελεστή 15% , ενώ με την προαναφερθείσα πρότασή του ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών επιχειρεί να σταματήσει και ένα ακόμη πρόβλημα, τον συνεχή ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών που οδηγούσε τη φορολογία των μεγάλων επιχειρήσεων σε ολοένα και χαμηλότερα επίπεδα προκειμένου να προσελκύσουν κεφάλαια. Με τη συγκεκριμένη πρόταση συμφώνησε σε πρώτη φάση η σύνοδος G7 που πραγματοποιήθηκε στις 5 Ιουνίου 2021, στην οποία και ετέθη η πρόταση , ενώ στη συνέχεια έγινε γνωστό ότι συντάχθηκαν με αυτή τη ρύθμιση 136 χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης(ΟΟΣΑ).

Αρχικά, είναι χρήσιμο να κατανοήσουμε τι προβλέπει η συμφωνία της συνόδου G7 , η οποία χωρίζεται σε δυο συνιστώσες. Αναφορικά με την πρώτη , δίνεται η δυνατότητα στα κράτη να φορολογήσουν τα κέρδη που επιτυγχάνουν εντός των συνόρων τους οι επιχειρήσεις , ανεξάρτητα από τους φόρους που καταβάλλει η εταιρεία στη φορολογική της έδρα. Η δεύτερη και η πλέον σημαντική συνιστώσα αφορά την επιβολή του παγκόσμιου εταιρικού φόρου 15% επί των κερδών της επιχείρησης εφόσον το περιθώριο κέρδους της ξεπερνά το 10%(Ως Περιθώριο κέρδους ορίζουμε τα χρήματα τα οποία περισσεύουν στην επιχείρηση κατά την πώληση προϊόντων, αφού έχει καλύψει και όλα της τα έξοδα). Σε περίπτωση εφαρμογής του , η κάθε χώρα δύναται να ορίσει όποιον τοπικό φορολογικό συντελεστή επιθυμεί. Εντούτοις, οι εταιρείες που φορολογούνται λιγότερο από τον παγκόσμιο φορολογικό συντελεστή (15%) σε κάποια χώρα, τότε θα φορολογούνται τη διαφορά του 15% και του φόρου που πληρώνουν στην εκάστοτε χώρα από τις πατρίδες τους. Για παράδειγμα μία Αμερικανική εταιρεία που στην Ιρλανδία θα πλήρωνε 12.5% φόρο πλέον θα κληθεί να καταβάλλει στις ΗΠΑ το υπόλοιπο 2.5% προκειμένου να εναρμονιστεί με το επιβεβλημένο ελάχιστο 15%. Η παραπάνω ρύθμιση θα οδηγήσει αναπόφευκτα τη συντριπτική πλειονότητα των κρατών που στο παρελθόν είχαν μικρότερο φορολογικό συντελεστή από 15% να το αυξήσουν με στόχο την αποφυγή διαρροής κεφαλαίων στο εξωτερικό.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημάνουμε τις συνέπειες που θα έχει μια τέτοια φορολογική πολιτική. Αρχικά, μεγάλες πολυεθνικές όπως η Google ή η Facebook επιδοκίμασαν την παραπάνω πολιτική παρότι αυτό αναμένεται να τους κοστίσει χρήματα. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι αναμένονται επιπτώσεις στις επιχειρήσεις. Γενικά, οι επενδύσεις, η επέκταση μίας επιχείρησης, ή η μισθοδοσία επηρεάζονται σε σοβαρό βαθμό από τη φορολογία, αφού όπως υποστηρίζουν έρευνες του ΟΟΣΑ η τελευταία όταν αυξάνεται λειτουργεί αποτρεπτικά τόσο για τις επενδύσεις όσο και για την ανάπτυξη. Επιπλέον, λιγότερα κεφάλαια απομένουν διαθέσιμα στις εταιρείες προκειμένου να επενδυθούν σε καινοτόμες τεχνολογίες ή άλλες εφευρέσεις. Μία πιθανή αντίδραση από τις επιχειρήσεις πιθανόν να αποτελέσει η μεταφορά του επιπλέον κόστους του φορολογικού συντελεστή από αυτή στους υπαλλήλους κάτι που έχει συμβεί παλαιότερα στη Γερμανία όπου ένα πολύ μεγάλο ποσοστό πλησίον του μισού του εταιρικού φόρου μετακινήθηκε τελικά στους υπαλλήλους. Ακόμη, η αύξηση των τιμών και κατά συνέπεια η επιβάρυνση των καταναλωτών συνιστά αναμενόμενη επιλογή και σε περίπτωση που συμβεί θα μετατρέψει το όλο εγχείρημα από προοδευτική φορολογική πολιτική σε πληθωριστικό φόρο. Εντούτοις, αυτή η παγκόσμια φορολογική πολιτική έχει αναμφίβολα και πολλαπλά θετικά αποτελέσματα. Η εγκατάλειψη δογματικών θέσεων και η συμμόρφωση όλων σε μια ενιαία πολιτική είναι αναμφισβήτητα σπάνιο και πολυσήμαντο. Παράλληλα τα έσοδα που θα εισπραχθούν από το κράτη θα μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν δημόσια έργα ή κοινωνική πολιτική υπέρ των οικονομικά ασθενέστερων σε μια εποχή μάλιστα όπως αυτή της πανδημίας που κάτι τέτοιο είναι πολύτιμο.

Σε όλα τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν όμως και ορισμένες αδυναμίες που παρατηρήθηκαν. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αντιλαμβάνονται τον παγκόσμιο εταιρικό φόρο ως ένα όχημα αποδυνάμωσης των ανταγωνιστικών χαμηλών φόρων που προσφέρουν ορισμένα κράτη με απώτερο σκοπό τη συμμετοχή σε μεγαλύτερα κέρδη των ισχυρότερων κρατών, δηλαδή το διαμοιρασμό της φορολογίας των κερδών των εταιρειών, καθώς οι τελευταίες πληρώνουν προς το παρόν εταιρικό φόρο στην φορολογική τους κατοικία. Με αυτό τον τρόπο πλήττονται οι μικρότερες χώρες που χρησιμοποιούν τους χαμηλούς φόρους ως μέσο ανταγωνιστικότητας για την προσέλκυση κεφαλαίων , καθώς σε αντίθεση με τις μεγάλες και ισχυρές χώρες δεν έχουν πλεονεκτήματα κλίμακας (π.χ. Ιρλανδία, Κύπρος). Ένα άλλο πρόβλημα αποτελεί ότι στον παγκόσμιο αυτό φορολογικό συντελεστή εμπίπτουν οι εταιρείες που έχουν περιθώριο κέρδους μεγαλύτερο του 10%, γεγονός που αφήνει εκτός τεράστιους επιχειρηματικούς κολοσσούς όπως η Amazon με αποτέλεσμα οι υποστηρικτές του να αναζητούν ήδη επιπρόσθετες ρυθμίσεις με τις οποίες θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν και αυτή την κατάσταση.

Συνοψίζοντας, η πρόταση για την επιβολή ενός νέου παγκόσμιου εταιρικού φόρου βρίσκει σύμφωνα πλέον όλα τα ανεπτυγμένα κράτη του κόσμου, αλλά και γενικότερα όλα τα κράτη πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Συνεπώς, συνιστά ένα ευρέως αποδεκτό καινοτόμο και φιλόδοξο εγχείρημα όπου αν τελικά εφαρμοστεί πρόκειται για τη μεγαλύτερη φορολογική ρύθμιση των τελευταίων δεκαετιών.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

>https://www.cnn.gr/oikonomia/story/268874/pagkosmios-etairikos-foros-thetiki-i-ypodoxi-apo-google-kai-facebook

>https://www.moneyreview.gr/opinion/50733/pagkosmios-etairikos-foros-kai-anaptyxi/

>https://www.moneyreview.gr/opinion/49495/etairikoi-foroi-kai-anisotites/ συνεπειες 2

>https://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?doclanguage=en&cote=eco/wkp(2008)28

>https://www.ifo.de/DocDL/wp-2017-241-fuest-peichl-siegloch-corporate-taxes.pdf

>https://m.naftemporiki.gr/story/1788555

>https://www.moneyreview.gr/opinion/35936/pagkosmios-etairikos-foros-eylogia-i-katara/

>https://www.insider.gr/opinion/178559/ti-alitheia-simainei-pagkosmios-etairikos-foros-15

>https://www.capital.gr/me-apopsi/3551644/pagkosmios-etairikos-foros-einai-efiktos

Εικόνες

>https://www.capital.gr/Content/ImagesDatabase/0b/0b044569c85246ff85db8e73090415c9.jpg