του Αθανάσιου Φωτιάδη
Η ύπαρξη της πανδημίας Covid-19 έχει αυξήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη δεκτικότητα μας σε ποικίλες μεταβολές και την προσαρμοστικότητα μας σε πρωτόγνωρα φαινόμενα. Ένα από αυτά αδιαμφισβήτητα συνιστά και η παγκόσμια έλλειψη ημιαγωγών που αντιμετωπίζουν διεθνώς οι βιομηχανίες. Πραγματοποιώντας αναφορά στους ημιαγωγούς (chips), χρειάζεται να τονιστεί πως αποτελούν υλικά προϊόντα φτιαγμένα συνήθως από σιλικόνη. Ενσωματωμένες εντοπίζονται κρυσταλλολυχνίες, οι οποίες συνθέτουν ένα κύκλωμα που τοποθετείται στην πλειονότητα των ηλεκτρικών συσκευών και συμβάλει στην ταυτόχρονη επεξεργασία πολλών δεδομένων σε ελάχιστο χρόνο.
Καθοριστικό ρόλο για την σημαντική αύξηση της ζήτησης και συνεπώς έλλειψης ημιαγωγών διετέλεσαν οι νέες συνθήκες για τηλεργασία, τηλεκπαίδευση και διασκέδαση. Πιο συγκεκριμένα, η αύξηση των αγορών σε laptops, smartphones, tablets αλλά και διαφόρων παιχνιδομηχανών για το 2021 υπολογίζεται στο 3,6% σε ετήσια βάση. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, πως τεχνολογικές καινοτομίες που παγιώνονται ολοένα και περισσότερο στην καθημερινότητα μας, όπως: Internet of things (IT), 5G και Artificial Intelligence (AI) απαιτούν μεγαλύτερη πληθώρα ισχυρών ημιαγωγών για την εκτέλεση των λειτουργιών τους. Καθώς όμως η ζήτηση για εξελιγμένους ημιαγωγούς θα αυξάνεται ραγδαία, η παραγωγική τους διαδικασία θα γίνεται όλο και πιο εξειδικευμένη και κοστοβόρα. Δεν είναι απίθανο, λοιπόν, ορισμένες μικρές εταιρείες παραγωγής (π.χ. Globalfoundries, China Semiconductor Manufacturing International Corporation, United Microelectronics Corporation) να εγκαταλείψουν την προσπάθεια συμβάδισης με τα νέα δεδομένα, δημιουργώντας εκ νέου πρόβλημα προσφοράς και ζήτησης.
Από τα αίτια έλλειψης chip δεν θα μπορούσε να απουσιάζει ένα ζήτημα με γεωπολιτική σκοπιμότητα. Το Σεπτέμβρη του 2020, οι Αμερικανικές Αρχές επέβαλαν περιορισμούς εξαγωγών στη μεγαλύτερη κινεζική εταιρεία κατασκευής ημιαγωγών (SMIC). Με αυτόν τον τρόπο, οι ΗΠΑ προσπάθησαν να περιορίσουν σημαντικά τις εμπορικές συναλλαγές με τον κινεζικό κολοσσό, ώστε να αποτρέψουν την πρόσβαση στις καινοτομίες του σχεδιασμού ημιαγωγών. Έτσι, λοιπόν, οι Αμερικάνικες εταιρείες στράφηκαν στην Ταϊβανέζικη εταιρεία κατασκευής ημιαγωγών (TSMC) για την προμήθεια τους. Προκλήθηκε αναστάτωση στον κλάδο, αφού η TSMC με την ήδη υπερφορτωμένη ζήτηση κλήθηκε να διευρύνει το πελατολόγιό της σε μια πολύ απαιτητική περίοδο. Επόμενο ήταν να δημιουργηθεί καθυστέρηση στην παραγωγή υπό συνθήκες υπερβάλλουσας ζήτησης.
Η αυτοκινητοβιομηχανία συνιστά τον κλάδο που επιβαρύνθηκε και εκτέθηκε περισσότερο με την έλλειψη ημιαγωγών. Κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2020 παρατηρήθηκε, μεγάλη πτώση στη ζήτηση αυτοκινήτων, όπως παρατηρούμε στο παρακάτω διάγραμμα. Συνεπώς, οι αυτοκινητοβιομηχανίες μείωσαν την παραγωγή τους, μειώνοντας παράλληλα και τη ζήτηση για ημιαγωγούς. Την περίοδο εκείνη άνθισαν οι παραγγελίες ημιαγωγών για την κατασκευή ηλεκτρικών συσκευών, όπως προαναφέρθηκε. Από τον Ιούνιο του 2020 κι έπειτα, εντοπίστηκε ραγδαία και μάλιστα απροσδόκητη αύξηση στη ζήτηση αυτοκινήτων, η οποία αποτυπώνεται στο διάγραμμα σχηματίζοντας το γράμμα <<V>>. Ο αυτοκινητοβιομηχανικός κλάδος ήταν απροετοίμαστος για ένα τέτοιο ξέσπασμα ζήτησης και στράφηκαν μαζικά στη απόκτηση ημιαγωγών, προκαλώντας αναταραχές στην παραγωγική διαδικασία. Προφανώς και η εφοδιαστική αλυσίδα δεν ήταν προετοιμασμένη για κάτι τέτοιο, δυσχεραίνοντας τις όποιες προσπάθειες να παρουσιάσουν τους κατάλληλους προσαρμοστικούς μηχανισμούς στα νέα δεδομένα.
Οι GM, Volvo, BMW και Daimler είναι μερικά από τα παραδείγματα αυτοκινητοβιομηχανιών που αναγκάστηκαν είτε να μειώσουν σημαντικά την παραγωγή τους, είτε να αναστείλουν τη λειτουργία των εργοστασίων τους, εξαιτίας της μείωσης των εσόδων τους. Με τόσο ισχυρή έλλειψη ημιαγωγών, η αναμονή παράδοσης ενός αυτοκινήτου μπορεί να φτάνει τους 6-8 μήνες, ενώ οι τιμές πώλησης καινούργιων μοντέλων σταδιακά αυξάνονται. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες κλήθηκαν να δείξουν γρήγορα αντανακλαστικά, για να μπορέσουν να μετριάσουν τη ζημιά που έχει προκληθεί. Tesla και Daimler προχώρησαν σε τροποποίηση του λογισμικού παραγωγής, ώστε να μειωθεί η ανάγκη για ημιαγωγούς. Ακόμη στράφηκαν στην εύρεση νέων προμηθευτών, κυρίως μικρότερων, με σκοπό να αποφύγουν τις μακροχρόνιες καθυστερήσεις. Από την άλλη, η BMW επέλεξε τη δημιουργία αποθεμάτων ημιτελών αυτοκινήτων, από τα οποία λείπει μόνο το τμήμα για το οποίο είναι απαραίτητοι οι ημιαγωγοί. Μόλις αποκτούνται, τοποθετούνται και ολοκληρώνεται η διαδικασία παραγωγής. Ορισμένες εταιρείες ακόμη, εφαρμόζουν το σχέδιο των <<κλειδωμένων τιμών>>, προκειμένου να μην απογοητευτούν οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές από τις αυξήσεις της τιμής στο μέλλον.
Αμερικανικές, ευρωπαϊκές και ασιατικές εταιρείες καταβάλλουν τα μέγιστα για την περαιτέρω εξέλιξη και διεύρυνση τους, με σκοπό να μπορέσουν να πρωταγωνιστήσουν στον τομέα των ημιαγωγών. Το 2020 τα έσοδα της παγκόσμιας βιομηχανίας έφτασαν στα 466,24 δις.$, τη στιγμή που το 2019 εμφανίζονταν στα 422,34 δις.$. Με την ολοκλήρωση του 2021 ξεπέρασαν τα 500 δις.$. Τους βασικούς ρυθμιστές της αγοράς αποτελούν η Intel, η Samsung και η TSMC, οι οποίες κατα το 2020 κατέγραψαν έσοδα από πωλήσεις 73,9 δις.$, 52,2 δις.$ και 45,4 δις.$ αντίστοιχα. Όσον αφορά τον επενδυτικό ορίζοντα των εταιρειών αυτών, η Intel ανακοίνωσε δαπάνη 20 δις.$, για να διευρύνει την παραγωγή της σε προηγμένα chips. H Samsung στρέφεται σε ένα δεκαετές πλάνο, επενδύοντας 116 δις.$ στην σχεδίαση ημιαγωγών, ενώ η TSMC αναμένεται να δαπανήσει 100 δις.$ για την αύξηση της παραγωγής της.
Διακαής πόθος της Κίνας αποτελεί η ανεξαρτητοποίηση και η αυτάρκεια της στον κλάδο των ημιαγωγών. Για την τελεσφόρηση του εγχειρήματος αυτού, θα δαπανήσει 1,4 τρις.$ μέχρι το 2025, ώστε το 70% των ημιαγωγών που θα χρησιμοποιούνται να προέρχεται από τη δική τους παραγωγή. Σε προσπάθεια θεμελίωσης και ενίσχυσης ακόμα περισσότερο της αυτάρκειάς της, οι ΗΠΑ τόνωσαν τη βιομηχανία με 52 δις.$. Στις ΗΠΑ, στον συγκεκριμένο κλάδο απασχολούνται πάνω από 250.000 εργαζόμενοι και σύμφωνα με τον SIA (Semiconductor Industry Association) αποτελεί το τέταρτο πιο εξαγώγιμο προϊόν.
Καθίσταται σαφές πως, η έλλειψη ημιαγωγών επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις σε άλλες βιομηχανίες (ηλεκτρικών συσκευών, αυτοκινήτων), εξαιτίας της πολύ μεγάλης τους αλληλεξάρτησης. Διαφαίνεται πως το φαινόμενο της έλλειψης θα μάς συνοδεύει το 2022 και ίσως συνεχιστεί και το 2023. Ως εκ τούτου, οι εταιρείες παραγωγής φροντίζουν να διευρύνουν την παραγωγική τους ικανότητα και να προετοιμαστούν κατάλληλα, με στόχο να ανταπεξέλθουν στις υψηλές απαιτήσεις της αγοράς.
Βιβλιογραφία-Πηγές
>https://www.bloomberg.com/graphics/2021-chip-production-why-hard-to-make-semiconductors/
>https://m.naftemporiki.gr/story/1729246/tsip-pagkosmia-elleipsi-kai-anatimiseis
>https://economictimes.indiatimes.com/topic/chip-shortage
>https://www.fortunebusinessinsights.com/semiconductor-market-102365
>https://www.windowscentral.com/global-chip-shortage-end-in-sight
>”Ημιαγωγοί – Οι… πατέντες των αυτοκινητοβιομηχανιών για την αντιμετώπιση των ελλείψεων”, Οικονοικός Ταχυδρόμος,
>”Αυτή είναι η κατάσταση των αυτοκινητοβιομηχανιών στο 9μηνο”, newsauto
>”How The Global Computer Chip Shortage Happened”, CNBC
>”Global chip shortage: How microchips became one of the worlds most precious resources”, DW News
>”Why Tiny Microchips Are Crippling The Global Auto Industry And Driving Up Prices”, CNBC
>”5 reasons why the world is running out of chips”, Interesting Engineering
>https://www.aculon.com/adhesion-promotion-semiconductor/ , image
